Van birçok tarihi ve kültürel değere sahip olan önemli bir şehrimizdir. Kilise Çatak ilçe merkezinin 25 km. batısındaki Çılga köyü içinde bulunmaktadır. Oldukça sıkıntılı bir ulaşımı olan ve derin vadilerden aşılarak gidilebilen köy yerleşimi Kepçe (Arnos) Dağı’nın doğu eteklerinde kurulmuştur.

            Detaylı bir şekilde yaptığımız materyal taraması sonucunda kilisenin herhangi bir yerli ve yabancı yayında yer almadığı görülmüştür. Van ve çevresindeki araştırmalarımız 30 yıldır kesintisiz devam etmektedir. Çatak İlçesi’nde yaptığımız saha çalışmalarında bu yapının varlığı hakkında veriler elde edilmiştir. Yerel yetkililer ile Çılga köyü sakinlerinden alınan bilgilerden yola çıkılarak arazideki incelemeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın amacı, daha önce literatüre girmemiş bir mimari eserin bilimsel metotlar ile çalışılarak bilim dünyasına tanıtımının yapılmasıdır. Çalışmanın veri kaynakları tamamıyla saha çalışması sırasında elde edilen bilgi, bulgu ve bilimsel çalışmadan oluşmaktadır.

            Kitabesi bulunmayan yapının plan tipi, süsleme ile malzeme ve teknik özeliklerinden yola çıkılarak inşa tarihinin aydınlatılması önem taşımaktadır.

            Kilise üst örtüsü dört serbest destek üzerine oturan Kapalı Haç plan tipindedir. Merkezi kare mekanda bulunan 3.80 m. çapındaki pandantif geçişli bir kubbe dört serbest paye üzerine oturmaktadır. Dört ana yön daha basık beşik tonozlar ile kapatılmıştır. Köşe mekanlar daha alçak ve küçük dört kubbe ile örtülüdür. Giriş batıdan sağlanmaktadır. Doğuda ise dışa taşıntı yapmayan apsis ve apsidiyoller bulunur. Dıştan molaz taş duvarla örülen yapının iç mekanında düzgün kesme taş kullanılması dikkat çekicidir. Yapı kuzey-güney doğrultusunda eğimli bir arazi üzerinde inşa edilmiştir.

            Bölgede mimari oluşumların başında dini yapılar gelmektedir. Ermeni Sanatı açısından önemli bir yere sahip olan manastır ve kilise yapılarının, ağırlıklı olarak Müslüman devletlerin yönetimleri altında şekillendiği görülmektedir. Araştırma bölgenin kendi içinde oluşturduğu mimari ve kültürel gelişim ile etkileşimin aydınlatılması açısından değerlidir. Ülkemizde bu alanda yapılan bilimsel çalışmalar oldukça sınırlıdır.

             Bu mimari eserler ülkemizin tarihi ve kültürel mirasıdır. Çalışma gerek bölge gerekse ilçe turizmine ivme katarak katkı sağlayacaktır.  

Van is an important city with many historical and cultural values. The church is located in Çılga village, which is to the west 25 km of Çatak district center. The village settlement, which has a very troublesome transportation and can be reached by crossing deep valleys, was founded on the eastern hillside of Kepçe (Arnos) Mountain. ​

As a result of our a detailed material scanning, it was seen that the church was not included in any local and foreign publications. Our research in Van and its surroundings has been continuing on for 30 years without interruption. During our fieldwork in Çatak District, we obtained data on the existence of this building. Based on the information received from the local authorities and the residents of Çılga village, field investigations were carried out. The aim of the research is to introduce an architectural work that has never before entered the literature to the scientific world by working with scientific methods. The data sources of the study consist entirely of information, findings and scientific studies obtained during the fieldwork.

It is important to clarify the construction date of the building, which has no inscription, based on the plan type, ornamentation, material and technical features.

The upper cover of the church is in the closed-cross plan type (Greek cross in square) resting on four free supports. In the central square space, a 3.80 m. diameter dome with a pendant transition rests on four free piers. The four main directions are covered with more depressed barrel vaults. The corner spaces are covered with four lower and smaller domes. The entrance is from the west. In the east, there are apses and apsidioles that do not protrude outwards. It is noteworthy that smooth cut stone is used in the interior of the building, which is built with masonry on the exterior. The building was built on a sloping land in the north-south direction.

Religious buildings are at the forefront of architectural formations in the region. It is seen that monasteries and churches, which have an important place in terms of Armenian Art, were predominantly shaped under the rule of Muslim states. The research is valuable in terms of illuminating the architectural and cultural development and interaction within the region. Scientific studies in this field in our country are quite limited.

These architectural works are the historical and cultural heritage of our country. The study will contribute to both regional and district tourism by adding momentum.